Als je je geloof met je verstand een beetje probeert te begrijpen, dan levert dat een paar punten op die aangeven hoe je er op een bepaald moment in staat. Dat is vast anders dan een paar jaar of nog langer geleden. En waarschijnlijk blijft het veranderen en ben je over een paar jaar wat verder gekomen in het geloof en lukt het je om nog beter te formuleren waar het op aankomt.
Geloven is een levenslang proces van leren, bijleren en afleren (I Kor 13: 11). Het is ook doen: proberen christelijk te leven. Het is ook stil zijn en bidden. Maar ook dit: je geloof verdiepen met de bijbelse boodschap en het verbinden met wat je beleeft in het leven en met de vragen die op je afkomen.
 

De 12 artikelen van de klassieke geloofsbelijdenis of  je eigen setje geloofspunten vind je in de bijbel vind zo niet terug. Daar klinken allerlei stemmen: die van Jezus, maar ook van Paulus, Johannes, Petrus, Mat, Mc, Luc, Hebreeën enz. Heel waardevol. Onmisbaar. Maar in het begin had een christelijke gemeente misschien maar één enkele brief van Paulus of één evangelie als dat van Lucas. Maw: één stem waar ze het mee moesten doen. Eén stem voor hun geloofsleer.
 

Maar met 27 geschriften (het Nieuwe Testament) en een Oude Testament met nog meer stemmen, komt de vraag op wat je met al die geluiden moet. Je kunt niet de ene dag op z'n Paulus geloven en een dag later op z'n Johannes of à la Hebreeen. Dat wordt een rommeltje. Het hoeft natuurlijk niet een afgerond systeem te worden, als een mens al in staat zou zijn zoiets te maken, maar enige samenhang is wel gewenst. Anders kun je aan een ander niet eens zeggen wat je geloof inhoudt en hoe het je inspireert en doorwerkt in je gedrag of hoe het voor die ander relevant zou kunnen zijn.

Wil je bij de Jezus-traditie aansluiten en niet van de grond af een eigen geloof verzinnen,

• dan zul je de verschillende stemmen zorgvuldig moeten beluisteren,
• je afvragen wat ze op een of andere manier van Jezus zeggen,
• bedenken hoe dat past bij wat je zelf van Jezus en zijn God gelooft.

Zo doe je dat ook met wat je elders leert op het terrein van dogmatiek, kerkgeschiedenis, filosofie en met je eigen levenservaringen. Die probeer je te integreren in je christelijk geloof. De hoofdlijn die je zo voor jezelf ontwikkelt groeit geleidelijk aan uit tot een 'mentale geestelijke wereld', waarmee je je eigen ervaringen probeert te benoemen en te duiden.

Het gaat ook fungeren als een overkoepelend schema bij de bijbel. Het wordt een soort kader waarbinnen de verhalen, psalmen, gelijkenissen en andere teksten redelijk goed passen. Een leeswijzer die een geschikte uitleg mogelijk maakt.

Voor de bijbeluitleg in strikte zin probeer je dat schema natuurlijk zo goed mogelijk tussen haakjes te zetten om te voorkomen dat de exegese alleen maar bevestigt wat je al weet en nooit iets nieuws oplevert (buikspreken, tunnelvisie). Maar voor prediking en catechese in de kerk, evenals voor de toepassing in je eigen leven gaat het om de grote lijn. Om je geloof in Jezus en zijn God en hoe je dat vandaag zou kunnen zien, formuleren en beleven.