Joh 20: 1-18 (C) Joh 20: 1-18 (C)

Pasen 2022: de tunnelvisie doorbroken.
Van 'dood is dood' naar 'de dood is dood'


A      Wij vieren alle jaren Pasen

Dan raak je er aan gewend

Dan kijk je er niet meer van op.

Maar de allereerste keer dat het Pasen werd

is dat wel even anders:

Niemand houdt er rekening mee dat het graf leeg is

dat Jezus is opgestaan en hun verschijnen zal.

De discipelen wisten niet beter dan Jezus is dood.

Ze verwachten hem niet terug.

 

Dat is ook zo met Maria Magdalena.

Ze gaat wel naar het graf

Maar niet omdat ze op een wonder hoopt

op opstanding, op een weerzien

Ze gaat naar het graf om te treuren en te rouwen

En vooral wil ze Jezus nog één keer weer zien en aanraken.

Om te zien dat hij het echt is

Om te voelen dat hij koud is

Om het echt te kunnen geloven dat hij er niet meer is.

 

Want dat vindt ze nog steeds ongelooflijk

Hij, die haar zo goed geholpen had

Die 7 boze geesten had uitgedreven

Zodat ze weer een beetje normaal kon functioneren

en haar leven weer op de rail kreeg

Hij dood? Haar Redder? Haar houvast?

Dat kon toch niet waar zijn?

Ze wil hem aanraken, haar houvast vasthouden

Want hem loslaten...

zouden dan die demonen weer terug komen?

Daar is ze bang voor...

 

Als ze bij het graf komt, ziet ze wel:

het is open, de grote steen ervoor weg gerold

Ze weet niet goed wat ze ervan denken moet

geroofd? ergens anders neer gelegd?

Wat dan ook, maar aan een opstanding denkt ze niet

Want dood is dood Einde verhaal

 

Of zou dat een tunnelvisie zijn?

Ze heeft het zo vaak gezien, gehoord

dat ze de tekenen die spreken

van opstanding niet meer zien:

Het open graf, de linnen doeken,

de twee engelen, de tuinman...

Er is van alles dat verrast,

dat anders is dan gedacht.

En zij ziet het wel, Maria, de tekenen

maar de be-teken-is ontgaat haar.

Zij duidt ze in haar schema van dood is dood.

Ze staat niet open voor wat ongedacht nieuw en anders is

Haar geloofsantenne is ingeklapt.

Ze rekent niet met God...

Dat Hij haar en heel de mensheid deze ochtend verrassen zou...





B     Hoe is dat met ons?

Kan God ons nog verrassen deze dag?

Of moet bij ons ook alles passen

in dat schema dood is dood

Hebben we een tunnelvisie?

Of de open ogen van het geloof?

 

Dood is dood

Dat is een van de weinige zekerheden in het leven

Nooit kwam er nog iemand terug

 

Een treurige zekerheid is dat

En kijk je heel diep in ons hart

dat kunnen we er eigenlijk geen genoegen mee nemen.

We ervaren de dood als een vijand

Een die kostbare banden van liefde en genegenheid verbreekt.

We wennen er nooit aan.

Helemaal niet als iemand nog jong is

en in de kracht van zijn leven wegvalt.

Maar ook als iemand oud geworden is en versleten

en de dood als een verlossing komt

dan nog ervaren we dat als verlies:

Na jaren van samen door het leven

in vriendschap en liefde verbonden

elkaar steeds beter leren kennen en waarderen.

En dan uit elkaar. Zo jammer. Zo'n pijn.

 

Zouden we niet alles op alles moeten zetten

om een teken, om een aanwijzing te vinden

dat de dood niet het einde is?

 

Die aanwijzingen zijn er: de paasverhalen

We hebben er zojuist een gelezen.

 

Ik weet wel dat er uitleggers zijn

die zeggen dat het allemaal symbolisch is:

In de vorm van een eenvoudig verhaal

zou de evangelist iets moeilijks uitleggen

dat de zaak van Jezus doorgaat.

Hij is niet echt opgestaan, dat kan nu eenmaal niet

Nee, hij is opgestaan in het geloof van zijn discipelen.

Want: dood is dood...en velen gaan daarin mee.

 

Of heb je dan net als Maria last van die tunnelvisie?

Heb je geen oog voor alle aanwijzingen dat het anders is

Ben je zo gehecht aan die enige echte zekerheid

dat het gewoon niet waar mag zijn

dat de dood dood is?

 

 

 

C      De paasverhalen zijn niet maar creatieve verhaaltjes

verzonnen door de eerste discipelen

om duidelijk te maken dat Jezus in hun en ons voortleeft.

De belangrijkste aanwijzing: Maria van Magdala

 

Ga maar na: zij is een vrouw.

En hoe was het in de wereld van toen?

een vrouw geldt niet als heel betrouwbaar

Als er een rechtzaak was over een diefstal

of een ander misdrijf

dan telde haar getuigenis niet mee

Ook al had ze alles gezien en gehoord.

Dat vinden we nu discriminatie. En dat is het ook.

Maar toen Joh zijn evangelie schreef

was dat de officiële regel in de rechtspraak.

 

Als dat gewoonte is in jouw wereld

en je wilt vertellen van Pasen,


van Jezus, dat die in jou voortleeft

ga je dan verzinnen

dat vrouwen de eersten zijn die het lege graf zijn?

 

Ga je vrouwen opvoeren als de eerste

en belangrijkste getuigen van de opstanding?

 

En niet zo maar vrouwen: maar Maria van Magdalena.

Weet u nog? Die ooit zo in de war was

dat Jezus haar van 7 boze geesten moest bevrijden

 

Het getuigenis van vrouwen was al niet geldig.

En bij Maria zat ook nog eens een steekje los.

Hoe denk je dat de mensen zullen reageren

als ZIJ van het lege graf,

van een verschijning van Jezus komen vertellen?

Met ongeloof natuurlijk.

 

Als je met een aanschouwelijk verhaaltje wilt uitleggen dan Jezus leeft

dan geef je de hoofdrol toch niet aan vrouwen?

Dan maak je je eigen verhaal direct ongeloofwaardig!

En toch vertelt Johannes van een vrouw, van Maria van Magdala...

 

Daar is maar 1 verklaring voor:

Dat het gewoon  zo gegaan is.

Alle 4 evangeliën vertellen

dat zij de eerste is die het open graf ziet

twee engelen in witte kleren

een tuinman...de Opgestane: Jezus, hij leeft!




D      Er is nog een aanwijzing

dat het om meer gaat

dan Jezus leeft voort in ons geloof

Dat is het ontbreken van symboliek.

De verhalen van de Opstanding zijn geen gedichten of gelijkenissen

Ze zitten niet boordevol beeldspraak.

Ze worden verteld als een verslag van gebeurtenissen.

 

Dat is een groot verschil met de lijdensgeschiedenis ervoor.

Die vertellen van het laatste avondmaal

van Getsemane, van de arrestatie, het verhoor

van Pilatus, de kruisingen en de begrafenis.

 

Dat is ook geschiedenis,

maar daar zitten allemaal toespelingen in

op het oude Testament:

* De soldaten dobbelen om het kleed van Jezus

Dat herinnert aan Psalm 22

* dat Jezus met een speer doorboord werd

wordt in verband gebracht met

een uitspraak van de profeet Zacharia

Dat vind je de hele lijdensgeschiedenis door.

De evangelisten hebben hun best gedaan

om het lijden en sterven van Jezus te duiden.

Het is feit + interpretatie. Feit + fictie

 

Maar dan kom je bij de erhalen van de Opstanding

en dan houdt het helemaal op.

Dan zijn er geen toespelingen meer.

Mat, Mc, Luc en Joh zo van hun stuk gebracht

dat ze zich er geen raad mee weten

Ze kunnen het gewoon niet plaatsen

Hun fantasie laat hen in de steek

Hun kennis van de bijbel helpt niet verder.

 

Dit is zo nieuw, zo anders, zo onverwacht.

Ze komen niet verder

dan de paar verwarde berichten

die we net gehoord hebben.

Geen duiding, geen interpretatie, geen toespelingen

Ze blijven bij de feiten

Het is al moeilijk genoeg om verslag te doen

van de overrompelende gebeurtenissen

 

Hier en daar kleeft er een klein beetje symboliek aan de feiten:

Dat Pasen begint vroeg in de morgen

als de zon nog maar net opkomt

Mooi om dat te vermelden: Pasen is de wereld in nieuw licht zien

 

En dat het de eerste dag van de week is

Ook zo mooi om dat te noemen:
Pasen is het begin van een nieuwe week, een nieuwe tijd.

 

De evangelisten wilden vast dat we dat symbolische ook zouden zien

Maar het is in de eerste plaats gewoon letterlijk

heel vroeg / op de eerste dag gebeurd.

 

E     Twee aanwijzingen:

- Maria van Magdala, een vrouw als getuige

- Bijna geen symboliek: meer feit dan fictie

Zou het dan toch?

Is het niet langer: dood is dood

Kunnen we die tunnelvisie opgeven?

Omdat Jezus, gekruisigd, gestorven en begraven

werkelijk uit het rijk van de dood is opgestaan

opgewekt door God?

 

Pasen is niet: Jezus is opgestaan in ons geloof

Wij zetten de zaak van Jezus door.

Jezus leeft in ons ?  dat is Pinksteren!

 

Pasen is: wij leven in Christus!

Hij kent Maria bij name

Hij kent ieder van ons

Hij bewaart ons in zijn hart

En Hij leeft...Hij is in de wereld van God

En met Hem zijn wij daar nu ook: aan de andere kant.

We zijn veilig, we zijn geborgen.

Geen onheil en geen dood kan ooit nog dat ongedaan maken.

 

Daarom moet Maria Jezus loslaten

ik ga naar mijn Vader, die ook jullie Vader is

naar mijn God, die ook jullie God is

 

Jezus leeft...en wij in Hem (Pasen) en Hij in ons (Pinksteren)

wij:

- nu verdrietig om de geliefden die wij verloren aan de dood

- nu lijdend onder ziekte en zorg en eenzaamheid

- nu bewogen met zovelen die honger en gebrek lijden

- nu woedend om het geweld in Oekraine

Wij nu in de greep in al die vormen van dood ...

maar Eén is er door gekomen: Jezus Christus

Hij leeft...En wij horen bij hem...

zijn God is onze God, zijn Vader onze Vader

T is  niet langer: dood is dood

T is voortaan: de dood is dood

 

Daarom willen we de dood niet toelaten in ons hart

We weigeren onverschillig te worden of cynisch of bitter.

Wij gaan zo goed mogelijk verder, onverstoorbaar, hoopvol

met al die mooie dingen die Jezus ons leerde:

dienen en delen, vergeven zovaak als nodig

in goed vertrouwen levend bij de dag.

 

Hij zal ons helpen.

In de hemel bidt hij voor ons bij God

Op aarde zal zijn Geest ons leiden.

Hij zal ons bewaren alle dagen, alle nachten

tot Gods nieuwe wereld komt

en de dood voorgoed van het toneel verdwenen is.

AMEN

terug