|
Luc 1: 26 - 38
Luc 1: 26 - 38
wat te geloven van de maagdelijke geboorte? Want het onderwerp is moeilijk: de geboorte van Jezus uit de maagd Maria. Dat is wel heel wonderlijk. Moeten we dat letterlijk geloven? En het ligt ook zo gevoelig Want als we het niet letterlijk geloven is Jezus dan nog wel de Zoon van God?
Ik wil daar heel rustig een paar dingen over uitleggen. Tenslotte hebben we ons verstand niet voor niets gekregen En we kunnen het ook gebruiken om misverstanden op te helderen om ruimer te geloven. En dat is ons zelfs opgedragen door de Here Jezus: Je zult de Here God ook met heel je verstand liefhebben. Dat laat je niet thuis als je naar de kerk gaat.
Maar we doen niet alles in 1 x, maar af en toe een lied tussen door. Om even op adem te komen.
B U kent Maarten Luther wel, de man die het in de Roomse Kerk niet meer kon vinden en een Reformatie begon en de bijbel weer centraal stelde. Toen de mensen de bijbel weer begonnen te lezen ontdekten ze daar mooie stukken in: de psalmen, de evangeliën Maar ook heel wat moeilijke stukken. Ze vroegen Maarten Luther: zullen we maar stoppen met te lezen in de bijbel? Toen was het antwoord: Nee, dat moet je niet doen. Sla de moeilijke stukken maar over. Dat doe ik ook Ik lees de bijbel zoals je vis eet:om de graten heen ik sla de botjes over ik leg de harde stukjes aan de kant.
Dat is een mooi antwoord: Hij had ook kunnen zeggen: Scheur die moeilijke stukken er maar uit Maar ja, wat houd je dan over?
Dan kun je de andere wonderen er ook wel uit scheuren En Pasen en de opstanding – want dat kan eigenlijk ook niet En de hemel en het eeuwige leven – want daar kunnen we ook niet bij En waarom zouden we God zelf niet uit de bijbel scheuren?
En sommigen zijn inderdaad zo ver gekomen: professor Kuitert ds. Hendrikse en er zijn er meer.
Een bijbel die alleen maar zegt wat jij snapt, wat jij graag hoort, wat jou goed uitkomt Dat is hetzelfde als een patiënt die zelf z'n therapie uitkiest: een pilletje...terwijl hij eigenlijk een operatie nodig heeft. Daar wordt hij niet beter van. En wij worden ook niet beter van een bijbel aan onze smaak aangepast. zonder stukken die wij lastig vinden gedeeltes die de vinger op de zere plek leggen verhalen die ons leven op de kop zetten.
Daarom: laat het ajb staan, en als je er niet uitkomt, sla het dan maar over Bijt je tanden er niet op stuk. Lees vooral verder. Dan groei je in het geloof. En als je over een jaar dat moeilijke stuk weer tegenkomt misschien dat je er dan wel wat mee kunt Of anders het jaar daarop.
C Zo hebben wij misschien wel jaren gedaan met dit gedeelte over de engel die bij Maria komt met de boodschap dat ze een kind zal krijgen zonder dat er een man aan te pas komt. Hoe kan dat, vraagt Maria, ik heb geen man God kan alles, zegt de engel.
Ergens vermoeden we wel mooie dingen maar er klinken ook bezwaren in onszelf. En er ontstaat maar zo onenigheid:
We blijven steken in 'welles – nietes' Vervelend, niet opbouwend... Gaan het liever uit de weg. We leggen het als een visgraat aan de kant.
Vandaag gaan we er eens echt voor gaan zitten. Want ik hoor toch wel wat muziek in dit stukje.
II A Maria die een kind krijgt, zonder dat ze een man heeft. Gelovigen die dit letterlijk nemen Gelovigen die dit figuurlijk nemen. Wie heeft gelijk? Eerst iets over de mensen die het letterlijk nemen Die echt geloven dat het zo gebeurd is als Lucas ons vertelt. Zij vatten de tekst op als informatie een correcte beschrijving van hoe de geboorte van Jezus in zijn werk ging.
Als je hun zegt: dat kan toch eigenlijk niet zeggen ze: ach, wat weten wij eigenlijk van wat er kan en mogelijk is in deze wereld? En dat is ook zo: Pas nog ontdekten geleerden deeltjes die sneller gingen dan het licht. En dat kan helemaal niet, zeiden diezelfde geleerden. En toch gebeurt het. Daarom was het op het journaal.
Zo maar een voorbeeld om aan te geven: Wij weten niet wat er kan. Wij overzien niet alle mogelijkheden. God wel...hij is de Schepper... alle mogelijkheden die hij in de schepping heeft gelegd die kent hij, die beheerst hij, daar speelt hij mee Hij kan alles wat kan. Waarom zou hij niet Jezus op een voor ons ondoorgrondelijke manier uit Maria laten geboren worden?
Als je zo denkt, neem je zonder veel moeite gewoon letterlijk wat Lucas vertelt. Voor het geloof levert dat een groot voordeel op: je hebt er dan een argument bij om Jezus Zoon van God te noemen. Hij is dan niet de zoon van Jozef of van wie dan ook; nee hij komt van boven, uit de wereld van God is Gods unieke Zoon.
En dat is wel heel belangrijk: daar hangt alles aan. Want als Jezus niet de Zoon van God is wat geeft hem dan het recht zonden te vergeven of de wet van Mozes zo nieuw, zo radicaal uit te leggen in de Bergrede Wat geeft ons dan het vertrouwen dat Jezus onze Heelmeester van Boven is die ons uit de war haalt en weer met God verbindt met onze oorsprong en bedoeling? Dat het offer van zijn leven zó belangrijk is dat we het er nog altijd over hebben en bij het avondmaal gedenken?
Daarom hechten mensen zo aan het letterlijke van dit verhaal. Zij willen de Zoon van God niet kwijt want dan verliezen ze ook de blijdschap van het geloof de vrede met God en met elkaar het uitzicht op het eeuwige leven en al het andere dat met Jezus gegeven is.
B De mensen die het verhaal niet letterlijk nemen doen dat niet uit ongeloof. Ze struikelen alleen over de technische kant: dat er geen man aan te pas is gekomen dat kunnen ze met de beste wil van de wereld niet voor hun rekening nemen En ze kunnen zich niet voorstellen dat het daarom gaat.
Maakt dat hun tot ongelovige mensen? Welnee! Het zijn even goed mensen die enorm geraakt zijn door Jezus hij verzekert hen van Gods liefde en trouw hij verwarmt hun hart en wekt het tot geloof, hoop en liefde Zo doet de Heelmeester van Boven ook met hen Ze willen Jezus voor geen goud missen.
Ze verkeren trouwens in goed gezelschap deze gelovigen die de maagdelijke geboorte niet letterlijk nemen. De evangelist Marcus hoort bij hen: die heeft zelfs helemaal geen geboorteverhaal En de evangelist Johannes ook al niet. Hij noemt Jezus gewoon: zoon van Jozef (1:46 en 6: 42) De zendelingen in de jonge kerk vertellen wel van kruis en opstanding maar nooit van geboren uit een maagd In de brieven van Paulus vind je er niets over
Ze hebben het wel over Jezus noemen hem heel vaak: Zoon van God. Niet omdat ze van een wonderlijke geboorte weten. Dat doen ze omdat zich Jezus herinneren: Jezus die zo dichtbij God leefde die hem aansprak met Abba – Vader zo innig, zo vertrouwd, zo vol van God vol van zijn liefde...vol van zijn gezag... Zo was nog nooit iemand geweest. Daarom: zoon van God : sprekend zijn Vader.
C Wie heeft gelijk? Als het gaat over letterlijk of figuurlijk dan valt dat niet meer uit te maken. Maar dat is toch niet belangrijk? Of hij terecht Zoon van God heet Of wij hem terecht voor de Christus houden Zoon van de Allerhoogste. Daar komt het op aan. Dat is de hoofdzaak
En heel die discussie over letterlijk of figuurlijk brengt ons op een zijspoor.
Er is er maar één die dat prachtig vindt: de tegenspeler van God Die maakt van een bijzaak – deze geboorte - de hoofdzaak zodat we aan de hoofdzaak – Jezus die de Zoon van God is – niet meer toekomen.
Daarom zegt ik: letterlijk of figuurlijk dat is een duivels dilemma. De verkeerde vraagstelling. De echte vraag moet zijn: of komt hij van boven uit de wereld van God Is hij Gods uitgestoken hand naar ons mensen Zoon van God.
En hoe hij tot ons gekomen is.... geloof wat u wilt! letterlijk? helemaal goed! figuurlijk? prima! Als u maar blijft bij Jezus, Zoon van God onze Heer en Redder.
III A Tenslotte iets over die titel Zoon van God. Ik zal het eenvoudig houden. U weet wel dat Lucas een geslachtsregister van Jezus geeft. Dat begint met de zoon van Eli...de zoon van enz...de zoon van David.... de zoon van enz...de zoon van Adam....de zoon van? van God!
Adam, dat betekent mens of mensheid, Adam heet Zoon van God: geschapen uit klei, bezield door Gods adem.
Maar er is een probleem met Adam met de mensheid toen en nu: we willen allemaal het beste voor onszelf en voor elkaar niemand wil milieuvervuiling – maar we kunnen er geen afspraken over maken niemand aanslagen en geweld – maar het is er alle dagen, nu weer in Luik niemand wil misbruik van kinderen – maar het is er, zelfs in de kerk
Vrede op aarde? ver te zoeken.
Waar dat van komt? Ligt het aan het weer? Of aan de omstandigheden? Wij zijn de weg kwijt. Wij durven het niet aan echt uit de liefde te leven en te delen, te vergeven, te dienen. Daarvoor ontbreekt ons het vertrouwen. Wij zoeken ons leven bij geld en bezit we hechten aan status en invloed wij waken angstvallig over onze belangen. Het is angst die ons drijft en zelfzuchtig maakt.
B Gelukkig staan er telkens mensen op die de zaak weer opfrissen en vooruit helpen, gelukkig maar. De bekenden die in het geslachtsregister genoemd worden De hele groten die een Nobelprijs kregen De vele onbekenden met het hart op de goede plek die hun brood delen de eenzamen bezoeken de treurenden troosten
Maar al die mensen van goede wil, de groten en de kleinen het zijn toch gewoon maar mensen. Zij hebben ook last van die angst en van die zelfzucht. En op een kwade dag vallen ze uit de toon. De leiders van de revolutie eindigen als dictators. Het lijkt wel of de mensheid maar niet verder komt Af en toe een uitschieter, maar de echte vernieuwing blijft uit. We zitten op dood spoor.
Dat beeldt de evangelist Lucas uit als hij vertelt van Zacharias en Elisabet, de ouders van Johannes de Doper Zij representeren die oude, vermoeide, teleurgestelde wereld: Ternauwernood een kind, nauwelijks een toekomst. Een mensheid op dood spoor.
C En toen heeft God Jezus geboren laten worden uit een jonge vrouw, een meisje nog zonder man – zegt Lucas (en ook Mattheüs) Om te onderstrepen dat dit helemaal van God uitging Jezus' oorsprong ligt bij God. Het was zijn initiatief. Zoon van God als ooit Adam Een nieuwe schepping. Begin van een nieuwe mensheid. Een nieuwe Adam, zegt Paulus ergens.
Hij zal de mensen met zijn liefde ontdooien van hun angst en zelfzucht en aanmoedigen tot een leven in vertrouwen en liefde. Hij haalt ons uit de war. Hij brengt ons weer terug bij onze oorsprong en bij onze bestemming...bij onze Schepper.
Hij maakt van ons weer wat wij ten diepste zijn en moeten worden: u en ik: zonen en dochters van God wij: kinderen die hem met Abba Vader aanroepen. Hij herstelt de band tussen God en ons. Dat is hij verzoent ons met God.
Daarom vieren wij Kerst, ieder jaar weer Want we krijgen er geen genoeg van: deze mens, Hartverwarmend de liefde die van hem uitgaat Uitdagend de smalle weg achter hem aan Bemoedigend zijn vergeving, zijn geduld met ons Hoopgevend het land waar hij ons brengt.
D Het zijn deze heerlijke dingen die Lucas al een beetje laat doorschemeren direct aan het begin. Hij heeft het niet uit de duim gezogen! Het is geen dom verzinsel als hij het heeft over een engel en een maagdelijke geboorte en de Zoon van God. Het is een klein kunstwerkje. Een briljante compositie ingegeven door de heilige Geest. Meer vis dan graat.
Bij alle vragen die ze heeft, is Maria er blij mee. Ze hecht geloof aan wat de engel zegt Mij geschiede naar uw wil. Wij zeggen het haar zingend na En wij hopen dat Christus ook in ons geboren wordt en aan het woord komt in ons hart en geweten. Dan komt ons leven terecht. Amen | ||
| terug | ||