In het grote gebod van de liefde staat dat we God zullen liefhebben met hart en ziel, met al onze kracht en met heel ons verstand. Je verstand doet dus ook mee. Het is nodig om God beter te begrijpen, om de juiste woorden voor een gebed of een lied te bedenken. Om je kinderen wat van het geloof mee te geven. Om je medechristenen te bemoedigen. Om goed in te kunnen gaan op belangstellende vragen van buitenstaanders. Het is ook nodig om te kunnen schiften: lang niet alles wat mensen over God beweren klopt.
Natuurlijk is geloven veel meer dan met je verstand over God, de bijbel, het geloof nadenken, praten, schrijven, studeren. Je hart en ziel doen ook mee, die staan zelfs voorop in het grote gebod.. Dan gaat het erom of je een mens van geloof, hoop en liefde bent. En geloven vraagt ook de inzet en toewijding van je kracht. Dat gaat over je manier van leven: hoe ga je om met de mensen op je pad, met natuur en milieu, je geld, je energie, je tijd. enz.
Maar dit hoort er ook bij: je geloof verdiepen met de bijbelse boodschap en het verbinden met wat wat je op school leerde over de wereld en met wat je meemaakt in het leven en met de vragen die op je afkomen.

Leerproces
Wanneer je je geloof met je verstand een beetje probeert te begrijpen en onder woorden te brengen, dan levert dat een paar punten op die aangeven hoe je er op een bepaald moment in staat. Dat is vast anders dan een paar jaar of nog langer geleden. En waarschijnlijk blijft het veranderen en ben je over een paar jaar wat verder gekomen in het geloof en lukt het je om nog beter te formuleren waar het op aankomt. Dat maakt geloven tot een levenslang proces van leren, bijleren en afleren (I Kor 13: 11).
Je zult zien dat het twee kanten op werkt:

• vanuit je geloof valt er een uniek licht op jezelf, de mensen, de wereld, de gebeurtenissen te begrijpen (credo ut intelligam : ik geloof om te begrijpen)
• vanuit je omgang met mensen, de wereld en wat er gebeurt ontdek je nieuwe dingen en diepere lagen in je geloof. (intelligo ut credam: ik begrijp om te geloven)

Je geloofspunten
De 12 artikelen van de klassieke geloofsbelijdenis of  je eigen setje geloofspunten vind je in de bijbel vind zo niet terug. Daar klinken allerlei stemmen: die van Jezus (vooral in Mattheüs, Marcus en Lucas), maar ook van Paulus, Johannes, Petrus, Hebreeën enz. Heel waardevol. Onmisbaar. Maar in het begin had een christelijke gemeente misschien maar één enkele brief van Paulus of één evangelie als dat van Lucas. Maw: één stem waar ze het mee moesten doen. Eén stem voor hun geloofsleer.
Maar met 27 geschriften (het Nieuwe Testament) en een Oude Testament met de stemmen van Mozes, David, Jesaja enz, komt de vraag op wat je met al die geluiden moet. Je kunt niet de ene dag op z'n Paulus geloven en een dag later op z'n Johannes of à la Hebreeën. Dat wordt een rommeltje. Dan kun je aan een ander niet eens zeggen wat je geloof inhoudt en hoe het je inspireert en doorwerkt in je gedrag of hoe het voor die ander relevant zou kunnen zijn. Het is fijn als je een soort hoofdlijn hebt.

Hoe groot?
De alleroudste geloofsbelijdenis bestaat uit slechts twee woordjes: Ièsous Kurios, Grieks voor 'Jezus (is) Heer'. In de loop van de tijd werd dat steeds meer. Bekend zijn de 12 artikelen van het geloof. Die passen nog op een A-viertje. Al wat uitgebreider is de Catechismus, een sympathiek klein boekje met vragen en antwoorden.Het is nog niets vergeleken met de Summa Theologie van Thomas van Aquino ( 5 delen) of de Kirchliche Dogmatik van Karl Barth (13 delen, en Barth had nog meer delen in gedachten maar is daar niet meer aan toegekomen). Ik houd het op 13 punten die voor mij de hoofdlijn van het geloof weergeven, maar dat kan in de loop van de tijd veranderen. Er zijn ook andere punten mogelijk, dat is voor ieder persoonlijk.

Hoe doe je dat?
Wil je bij de Jezus-traditie aansluiten en niet van de grond af een eigen geloof verzinnen,

• dan zul je de verschillende stemmen in de bijbel zorgvuldig moeten beluisteren
• rekening houden met wat je op school leerde over het heelal, de natuur, de geschiedenis enz.
• met je eigen ervaringen en levenswijsheid die nauw verbonden zijn met de cultuur of tijdgeest van het moment

Die punten probeer je in verband te brengen met wat je met hart en ziel van Jezus en zijn God gelooft.

Wat levert het op?
De hoofdlijn die je zo voor jezelf ontwikkelt groeit langzaam maar zeker uit tot een waardevolle 'mentale geestelijke wereld', waarmee je je eigen ervaringen kunt benoemen en duiden. (deel > geheel).
Omgekeerd gaat het ook fungeren als een overkoepelend schema bij de bijbel. Het wordt een soort kader waarbinnen de verhalen, psalmen, gelijkenissen en andere teksten redelijk goed passen en waaraan ze hun geloofs-betekenis ontlenen. Anders gezegd: je setje geloofspunten fungeert als een leeswijzer en levert een uitleg op die je geloof verrijkt. (geheel > deel). Dit heen en weer tussen geheel en deel noemde de Duitse filosoof H.G. Gadamer (1900 - 2002) 'de hermeneutische cirkel' en onder die naam is het bekend gebleven.

Voor de bijbeluitleg in strikte zin probeer je dat schema natuurlijk zo goed mogelijk tussen haakjes te zetten om te voorkomen dat de exegese alleen maar bevestigt wat je al weet en nooit iets nieuws oplevert (buikspreken, tunnelvisie). Maar voor prediking en catechese in de kerk, evenals voor de toepassing in je eigen leven gaat het om de grote lijn. Om je geloof in Jezus en zijn God en hoe je dat zou kunnen zien en verwoorden.