Pred 12: 1 - 8 Pred 12: 1 - 8
Een voltooid leven?


A     groet
Het zijn mooie beelden die de bijbel ons hier geeft
beelden voor als je oud geworden bent
en het lichaam niet meer wil.


De dag waarop de wachter trillend voor het huis staat:
Je armen bibberig / je handen niet meer vast


de soldaten kromgebogen voortgaan,
je benen, je knieën en heupen versleten: mank ga je


de maalsters langzaamaan verdwijnen,
je tanden en kiezen vallen uit


de vrouwen uit het venster staren en een schaduw lijken.
je ogen worden flets, je ziet bijna niet meer.


Wanneer de deuren naar de straat worden gesloten,
je oren


de molen geen geluid meer maakt,
als de maalsters je tanden zijn, dan is dit de molen: je mond:
eet weinig meer, geen trek, smaakt niet


het fluiten van de vogels ijl van toon wordt,
wanneer hun lied versterft.
je stem: hoog, piept.


Je durft geen heuvel te beklimmen, de weg is vol gevaar.
een drempel is al te veel, een scheve stoeptegel en je valt.


De amandelboom behoudt zijn wintertooi:
je haren worden grijs of wit, zilvergrijs of spierwit.


de sprinkhaan sleept zich voort:
dat gaat over een man:
het is een nette manier om te zeggen: hij is impotent geworden


de kapperbes droogt uit.
de medicijnen uit de natuur helpen niet meer.


Dat is de ouderdom zoals Prediker die tekent
mooie beelden, maar geen mooie werkelijkheid:
Hij noemt geen ziektes waar je wel / niet van kunt beter worden
het gaat over slijtage waar niets aan te doen is.
En we zijn bang voor wat dat met zich mee brengt:
– eenzaamheid,
– dat je er niet meer toe doet,
– dat een gesprek en contact haast niet meer lukt
– de geestelijke of lichamelijke vermoeidheid
– steeds meer afhankelijker worden     (onderzoek Els van Wijngaarde UvH)




B       Opvallend hoe eerlijk en ronduit Prediker is.
Hij stelt het niet mooier voor dan het is
Hij zegt niet: ach het zal wel een beetje meevallen.
Nee: die oude dag, dat is een zware tijd.
De balans niet meer in evenwicht:
vele lasten, weinig lusten.


Prediker drukt ons op het hart:
als het kan, als je nog jong bent en gezond, geniet dan.
– van het licht dat zoet is voor de ogen
– en van de man, de vrouw van je dromen
– van lekker eten, een goed glas wijn,
– van de zon die op komt.
Heb oog voor wat goed en mooi en fijn is
sta er bij stil, neem er de tijd voor. geniet ervan.


Even blij zijn met het goede der aarde
Even dankbaar ontvangen wat God je geeft
Even dankbaar dank u wel zeggen


Doen we dat eigenlijk wel, genieten?
Soms denk ik we zijn daar veel te krampachtig mee bezig:
we willen alles wat leuk is een keer gedaan hebben
alles wat mooi is een keer gezien hebben
alles wat in de mode is zelf hebben


Het lijkt wel alsof we een bucket list hebben:
een lijst met dingen die je een keer in je leven
gedaan moet hebben
En als je dan alles afgevinkt hebt,
dat je dan kun je zeggen dat je geleefd hebt..
Is dat genieten?
Of ben je dan eigenlijk op de loop voor de dood?


Echt genieten is precies het omgekeerde
is heel goed weten dat je er maar even bent
70, 80 als je sterk bent nog wat langer
maar voor iedereen houdt het een keer op.
Dat beseffen...wat kun je dan genieten
van zoiets gewoons als de geur van appeltaart
of van het licht dat de huiskamer binnen wandelt


een dichter (Bloem):
Geef mij de grauwe, stedelijke wegen,
De’ in kaden vastgeklonken waterkant,
De wolken, nooit zo schoon dan als ze, omrand
Door zolderramen, langs de lucht bewegen.
Alles is veel voor wie niet veel verwacht.
Het leven houdt zijn wonderen verborgen
Tot het ze, opeens, toont in hun hogen staat.
Dit heb ik bij mijzelven overdacht,
Verregend, op een miezerigen morgen,
Domweg gelukkig, in de Dapperstraat.
  



C     Terug naar de lijst met gebreken van Prediker
De oude dag
We gaan niet zeggen: het valt wel mee,
of: je moet dankbaar zijn dat je zo oud mag worden,
of: kijk eens naar die stakker die nog veel minder kan
Dat niet: de klacht van Prediker is terecht
Ouder zijn is zwaar, letterlijk en figuurlijk


Ik las ergens dat iemand die voor geriater studeert (ouderenarts)
moet oefenen in een loodzwaar pak
om te voelen wat het is om een oud lijf te hebben.
Een bril die je zicht beperkt
Oordopjes in die je minder doen horen
Banden die je gewrichten stijf en stram maken.
Je wordt er doodmoe van.
Je zucht bij alles.
Niets gaat gemakkelijk.
Als student doe je na een dag dat pak weer uit.
Maar ben je oud dan zit je daar in opgesloten.
En daar sta je dan mee op
En zo ga je dan weer naar bed.
Dit zijn de jaren waar niets meer te genieten valt.


Dan denk je misschien bij jezelf:
als ik er zo aan toe ben, dan ben ik er klaar mee
dan hoeft het voor mij niet meer
dan wil ik niet op de dood wachten
en wie weet wat nog mee maken
aan aftakeling
en steeds afhankelijker worden


Dan wil ik op een nette manier uit het leven stappen.
Ik wil daar zelf over beslissen
En als ik vind dat mijn leven klaar is, dan moet dat kunnen.


Mensen die er zo over denken, zamelden ebnkele jaren geleden meer dan 100.000 handtekeningen in.
Dus niet voor euthanasie bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden (goed geregeld in ons land)
Maar voor euthanasie terwijl je niet ziek bent
maar versleten en moe en je je eenzaam voelt
overbodig, niet meer nuttig.


Het gaat om mensen die zeggen:
ik zie vreselijk op tegen hulpbehoevendheid
er is niets dat mij aan het leven bindt
wat ondraaglijk lijden is, bepaal jezelf
wachten op God vind ik zonde van de tijd.
je zelfstandigheid verliezen is vreselijk         (http://voltooidleven.nl/)

D66 diende er al een wetsvoorstel in,
waarin dat geregeld wordt voor 75plussers




D       Maar is dat nou de oplossing?
Ligt het niet veel meer voor de hand
dat we eerst eens zorgen
dat kinderen en kleinkinderen opa mee uit wandelen nemen
en die lieve zuster wat meer tijd voor oma heeft?
en ze niet weer snotspruitjes eten in het verpleeghuis
en die rolstoel de volgende dag al gerepareerd is.
Dan zou de roep om stervenshulp echt wel afnemen!


En moeten we als samenleving niet veel meer benadrukken
dat de waarde van een mensenleven
niet in geld of in nuttigheid valt uit te drukken.
Ook al heb je zorg nodig
ook al word je toenemend afhankelijk
dan nog ben je een mens
We moeten oude mensen niet de indruk geven
dat ze overbodig zijn, of erger:
een kostenpost zijn op de begroting
een blok aan het been van de familie
Vind je het gek dat ze dan om stervenshulp gaan vragen?


En binnen de kerk weten we toch ook
dat zelfstandigheid niet het allerbelangrijkste is!
Het allerbelangrijkste is toch
dat we met liefde naar elkaar omzien
aandacht en zorg bieden, en met respect behandelen?
Dan is het nog steeds niet leuk om afhankelijk te worden.
Maar in liefde ligt wel de kracht
om het kruis van de oude dag te dragen.


En nog wat: is m'n leven wel voltooid
als ik altijd sterk en zelfstandig ben geweest
altijd heb kunnen helpen...
maar nooit hoefde geholpen te worden!
Als dat op een dag wel moet, is dat dan een puur slechte ervaring?
Zou het ook zo kunnen zijn
dat jij nu aan andere mensen
de kans geeft om zich van hun beste kant te laten zien:
de zuster die zo lief voor je is
de dokter die al zijn deskundigheid voor je inzet
familie, vrienden die op bezoek komen.
Jij maakt het beste in hen los!
Zo kun je het ook zien
Dan zie je tegelijk hoe God bij je is en voor je zorgt:
door die zuster, die dokter, je familie/vrienden


Zo leer je op je oude dag
je over te geven aan de goede zorgen van mensen
je toe te vertrouwen aan God die over je waakt.
Als dan op een dag je tijd gekomen is, ga je in goed vertrouwen.




E Een voltooid leven? Het klinkt verleidelijk.
Maar een oude man zei heel nuchter: Daar geloof ik niet in.
mijn leven zal een fragment blijven
op m'n oude dag ben ik helemaal niet bezig het te voltooien
binnenkort is het gewoon aan zijn eind gekomen
niet bij zijn doel.


Ik denk dat hij gelijk heeft: We komen niet thuis in de dood!
We maken onszelf maar wat wijs als we dood als iets moois voor stellen
De tijdgeest wil ons dat wel doen geloven:
Dat we de architect zijn van ons eigen leven
Je levensloop jouw project.
Alle fasen in je leven moet je jezelf ontwikkelen: zelfontplooiing
Je leven moet een kunstwerk worden.
En ook het einde moet daar mooi bij passen.
De dood als bekroning van een voltooid leven.


Maar het is illusie. Modern heidendom.
De dood is gewoon een rotzak, een onderbreker, een stoorzender.
In de taal van de bijbel: een vijand.
Eén die kostbare banden van liefde en genegenheid vernielt.


En ik ben niet de architect van mijn eigen leven.
Mijn leven hangt van toeval aan elkaar
Dat ik in Nederland geboren ben en niet in een arm land
dat ik toevalig gezond ben en niet ziek
dat ik in de crisis mijn werk niet kwijt raakte
dat dat ongeluk in het verkeer niet veel erger afliep
daar heb ik toch niet de regie over?


Mijn leven wordt niet een kunstwerk, het blijft een fragment.
ooit vol verwachting begonnen
vele dromen gedroomd, vele plannen gemaakt...
sommige uitgevoerd … een enkele afgerond.
Als ik achterom zie ik mooi en lelijk
ben ik trots, en schaam ik mij
was ik eerlijk, dan weer droeg ik een masker
en hoe vaak heb ik al niet mijn geloof bijgesteld?
Wie ben ik toch?
Ben ik door de jaren heen steeds echter, meer mezelf geworden?
wat een onzin...wat een verbeelding!


Mijn leven is een splinter aan de tijd.
Ik leef de tijd dat ik er mag zijn
met vallen en opstaan zoek ik mijn weg.
Maar een kunstwerk in ontwikkeling? En voltooid op een dag?
Dat hoef ik gelukkig niet van mezelf te maken.
Gewoon er zijn en leven en werken en op zijn tijd genieten
dat is al moeilijk genoeg.


Wie ben ik dan als ik het zelf niet weet?
God weet het...hij kent mijn naam.
Dieper dan ik mijzelf ooit ken, kent Hij mij (Ps 139)
Als ik sterf is hij het die mij roept
En uit splinters en fragmenten zal hij mij bewaren.
Dat weten we zeker door de Here Jezus. AMEN.
 
terug