Jak 5: 13 - 18 Jak 5: 13 - 18
Laat iemand die ziek is de oudsten van de gemeente bij zich roepen; laten ze voor hem bidden en hem met olie zalven in de naam van de Heer. Het gelovige gebed zal de zieke redden, en de Heer zal hem laten opstaan. Wanneer hij gezondigd heeft, zal het hem vergeven worden.  (Jak 5: 14 - 15 NBV21)


inleiding op de lezing uit Hand 3: 1 - 10.


Misschien kent u het verhaal van Janneke Vlot
Vrouw, moeder van een paar kinderen.
In 1990 komt ze te vallen...en daarna heeft ze dystrofie:
veel pijn in haar been en rug, kan niet meer lopen
ligt veel op bed of zit in de rolstoel.


17 jaar later komt ze bij Jan Zijlstra, een gebedsgenezer
Hij spreekt een gebed uit, en nog een keer
en daarna stapt ze de rolstoel uit
en is ze genezen, loopt en fietst, pijnvrij en dat is ze nog steeds.
Niet te geloven


Dat dacht haar huisarts ook, dokter Dick Kruithof.
Al die jaren had hij haar behandeld
En nu liep ze zomaar bij hem binnen
om het hem te laten zien.
Hij viel haast uit zijn stoel.
Kon het eigenlijk niet geloven.
Maar kon er ook niet om heen.

Hij besluit een onderzoek op te zetten
naar wonderbaarlijke genezingen.
En een tijdje terug was zijn proefschrift klaar
en is hij gepromoveerd aan de VU in Amsterdam.


Samen met een paar collega specialisten
onderzocht hij 83 verhalen.
De meeste vallen af
Die zijn toch wel te verklaren
Maar 11 gevallen houdt hij over.
Waaronder dat van Janneke Vlot.
11 mensen, bewezen ernstig ziek of gehandicapt
die direct na een gebed thuis of in een kerk
beter werden. Een wonder.


Nou ja, wonder...
in een wetenschappelijk onderzoek
kun je het woord wonder niet gebruiken
God doet niet mee.
Medisch onverklaarbaar, zo heet het dan.


Vanmorgen wil proberen er iets over te zeggen.
Al was het maar omdat we zulke verhalen
ook in de bijbel tegen komen.



Inleiding op de lezing van Jakobus 5: 13 - 8


Als je mensen vraagt: wat is het belangrijkste in je leven
dan zegt 80% van de Nederlanders: m’n gezondheid.


We vinden gezondheid zo belangrijk
dat de overheid ongeveer 100 miljard per jaar uitgeeft aan zorg.
We hebben er echt veel voor over.


En als de gewone zorg niet helpt
wijken we uit naar alternatieve geneeswijzen.


En in de kerk zeggen we: je moet ook bidden
God zal je helpen.


Als het over geloof gaat,
ligt het opeens ook heel gevoelig.
Als een dokter je niet kan helpen, jammer
Als de acupunctuur niet helpt, nou ja
Maar als gebed niet helpt, dan zijn we zwaar teleurgesteld.
Van God hadden we anders verwacht.


En als gebed wel helpt, dan vinden we het ook ongemakkelijk
Janneke Vlot vertelt dat ze niet alleen felicitaties kreeg
maar ook heel vervelende reacties:
- mensen die zeiden dat het allemaal bedrog was.
- of dat haar ziekte alleen maar iets van tussen de oren was.
- en zelfs dat ze haar ziekte gespeeld had
om maar in het middelpunt van de belangstelling te staan.


Ik zou het zo jammer vinden
dat dit verhaal van die verlamde man
die bedelaar bij de poort van de tempel
die opeens lopen kan, ook zulke reacties oproept.


Daarom lees ik ook een paar verzen uit de brief van Jakobus
Hij heeft ook een therapie:
bezoek, zalving, gebed, een openhartig gesprek
Zo waardevol.
Dat doet je eigenlijk altijd goed als je ziek bent


Daar begin ik zo dadelijk ook mee in de overdenking
Zien we op het eind wel
wat dat betekent voor wonderlijke genezing
van die verlamde man en van Janneke Vlot


Overdenking
A       Als iemand ziek is, schrijft Jakobus,
dan moeten de oudsten op bezoek gaan
hem met olie zalven, met hem bidden.
Wat een rare therapie!
Wij zijn gewend temperatuur op te nemen,
bloedonderzoek, pilletjes of een operatie
Maar bezoek, zalving, gebed
Hoe kan dat nou helpen om beter te worden?



Nou helemaal niks als je denkt dat je een mens
een ingewikkelde machine is:
niets meer dan botten en spieren,
niets meer dan DNA, eiwitten, hormonen.
Dan helpt bezoek en bidden en zalven helemaal niks
Dan hoef je alleen maar pilletjes met de goede werkzame stofje in te slikken.
Of de ontstekingen en gezwellen eruit te snijden.


De bijbel leert anders over ons mensen:
1 God heeft ons gevormd uit het stof der aarde: lichaam


2 en Hij heeft daar de levensadem aan geven: we hebben een ziel, een geest


3 en nog iets: we kunnen niet alleen leven:
we zijn aangelegd op leven met elkaar: Adam krijgt Eva

we hebben een man, een vrouw, een paar hele goede vrienden,
buren, collega’s nodig: we zijn sociale wezens


4 en nog iets: God schiep ons naar Zijn beeld
Het is de bedoeling dat we op Hem lijken
door goed voor elkaar te zijn

en zorgvuldig met de natuur om te gaan
Dat is onze bestemming, daar zullen we ons geluk vinden
De dimensie van geloof en zingeving


? Lukt het om dat even vast te houden ?
lichaam, ziel, met mensen, met God.

Vier dimensies, vier aspecten
En die vier dimensies die beïnvloeden elkaar:


Bv: als je opeens je baan verliest
sociale dimensie: je ziet je collega’s niet meer

kan je wereld instorten : religieuze dimensie: zin van het leven zoek, waar is God?

kun je van de zorgen een maagzweer krijgen: lichamelijke dimensie:

van het gepieker s nachts wakker liggen: dimensie van de ziel


Gezond ben je als het op elk van die vier terreinen goed gaat.
Gaat het ergens mis, dan kom je in de problemen:
klachten van lichaam en ziel
spanningen in het sociale
vervreemding van God



B         Lichaam, ziel, mensen, God...
Dan is die therapie van Jakobus niet raar, maar juist heel goed.
Die houdt rekening met al die aspecten


De zieke moet om te beginnen
de oudsten van de gemeente moet laten komen.
Zij dringen zich niet op
als de griezels van een ouderlingen uit “knielen op een bed violen”
De zieke moet erom vragen.
Dat is belangrijk: daaruit blijkt zijn geloof:
hij heeft vertrouwen...hij rekent er op
dat ze hem op een of andere manier kunnen helpen
Want die oudsten, dat zijn niet de buren
die een pannetje soep komen brengen.
Dat is ook belangrijk, dat dat gebeurt.
Maar die oudsten zijn mensen van geloof, hoop en liefde.
Ze weten van Jezus, die gestorven is en leeft
van zonde, ziekte en dood overwonnen
van Gods Rijk dat komende is.
Zulke mensen wil de zieke bij zich


Als de zieke hen ziet komen, helpt dat direct al
Want ziekte werpt je op jezelf terug.
De mensen van je werk, de voetbalclub enz zie je niet meer.
Het maakt je eenzaam.
Maar nu zijn die oudsten er...dat is belangrijk voor de sociale dimensie:
zij doorbreken de eenzaamheid.
Zij laten weten: voor ons ben je belangrijk,
en wij vertegenwoordigen de gemeente:
we vergeten je niet, we hopen dat je weer beter wordt.


Maar dat bezoek is niet het enige.
Zij hebben zalfolie bij zich
Niet dat die olie een tovermiddel is.
Het doet denken aan een moeder
die haar huilende kind aait over de zere plek
Zo brengen die oudsten zalfolie op de zieke: op zijn hoofd

op de zere plekken, op de zweren.
Ze raken zijn zieke lichaam aan, verzorgen het.
Die zalfolie is verzachtend.
En het is ook nog eens symbool van de heilige Geest
Dit is allemaal gericht op de lichamelijke dimensie
Het ritueel van de zalving laat voelen:
Je lijf doet er toe. Het is Gods schepping. Hij ontfermt zich over je.



Als je ziek bent, kun je soms niet eens meer bidden
Te uitgeput om wat er leeft in je hart
te benoemen en voor God neer te leggen.
Daarom zullen die oudsten bidden:
woorden zoeken voor de pijn, de zorgen, de wanhoop
voor het verlangen om weer beter te worden
bidden om kracht en genezing, om moed en vertrouwen.
Zo gaat het gebed in op de nood van hart en ziel
Die oudsten raken ook de dimensie van de ziel aan



C      Lichaam, ziel, het sociale met mensen
Er is ook nog een vierde dimensie:
die van zingeving, geloof, van God


Jakobus zegt het heel precies:
ALS iemand gezondigd heeft, zal het hem vergeven worden.


Dus niet : jij bent ziek, dat is straf voor je zonde.
Maar : jij bent ziek en dat is al erg genoeg
en als je je daarbij ook nog eens ver van God voelt
en het dringt tot je door dat er van alles niet klopt in je leven
weet dan dat het weer goed kan komen.
Dat er vergeving is.


En dan moet de zieke daarover praten met die oudsten.
Een openhartig gesprek over zijn leven, zijn lauwe geloof
zijn dronkenschap, zijn overspel
zijn hebzucht, zijn liefdeloosheid.
Wat hem maar dwars zit.


En de oudsten zullen zeggen:
Beleef je jouw ziekte, pijn, jouw handicap als straf van God?
Voelt het alsof God zich van je afwendt, nee tegen je zegt?
Zo zit het niet: al die dingen houdt God voor zichzelf
Herinner je Jezus
God is Hij…vol van zijn liefde
Hij God kreeg Gods NEE over zich heen toen Hij stierf aan het kruis


Hij wilde het hebben waar jij zo over in zit
Hij kon het hebben:
Op de Paasmorgen is Hij daaruit opgestaan
Niets ter wereld kan zijn liefde uitdoven.
Die liefde gaat nog steeds naar je uit.
Weet je vergeven…
Leef weer in de vriendschap van God.


Zo hebben die oudsten alle vier dimensies aangeraakt:
zijn sociale isolement – de eenzaamheid doorbroken met hun bezoek
zijn zieke lichaam – letterlijk met hun handen aangeraakt en gezalfd
zijn uitgeputte ziel – opgenomen in hun gebed
in zijn verstoorde relatie met God – van vergeving en liefde gesproken


Wat er gebeurt, is
dat die oudsten Jezus heel dichtbij brengen.
Zij dompelen hem onder in pure liefde
Even ziet, voelt, hoort de zieke

hoe God met zijn genade heel dichtbij is.


Even werkt de Geest van God op hem in
op alle vier dimensies van zijn leven


Even voelt hij iets van een vrede die alle verstand te boven gaat
een weldadige warmte
Het suizen van een zachte koelte.



D      Zoveel goedheid op alle vier niveaus
wat zal dat uitwerken?


1 In de eerste plaats zal het de zieke goed doen:
even zo heel dichtbij God
even volledig aanvaard ondanks al zijn problemen met lijf en ziel
met het sociale, met het geloof.
Dat is waardevol, daar kun je mee verder
ook als er verder niets gebeurt
en je nog steeds ziek bent
en pilletjes moet slikken
en volgende week een operatie moet ondergaan.
Dit neem je mee…


2 Sommige ziektes zullen misschien opeens over gaan.
Wij zeggen dan, ja maar dan was het geen echte ziekte
t was psychisch, ‘t zat tussen de oren
Dat vind ik een beetje flauw
Is stress, spanning, jaloezie, verdriet, rouw, drankzucht enz
dan geen ziekmaker?
Daar denkt die werkloze uit het voorbeeld wel anders over:
een maagzweer, een echtscheiding, de zin van het leven kwijt
T is toch geweldig als je daar met bezoek, zalfolie,
met gebed en een openhartig gesprek van afkomt.
Als een ouderling bij een zieke op bezoek gaat
dan hoopt hij toch op deze dingen
dan ziet hij dat toch soms gebeuren?



3 Lang niet alle zieken vinden genezing.
Zeg dan niet dat ze niet goed gebeden hebben
Zeg dan niet dat hun geloof te klein is
Dan geef je ze nog een trap na ook.


Blijf liever bezoeken, bidden, aanraken, en van vergeving spreken
Zo breng je Gods goedheid over.
Dat doen we toch als gemeenteleden voor elkaar?
We laten elkaar toch niet in de steek als het lang duurt?



Jakobus weet ook wel dat niet iedereen beter wordt
en dat we op een dag allemaal sterven.
Daarom schrijft hij:
Het gelovige gebed zal de zieke redden,
en de Heer zal hem laten opstaan (15)
Dat betekent: de zieke wordt beter, hij staat op uit zijn bed.
En we hopen dat dat gebeurt.


Maar redden en opstaan….
dat zijn ook Paaswoorden:
Daar zit ook in: gered worden van de dood, opstaan uit het graf.
Die dingen horen er ook bij
Daar loopt het vroeg of laat op uit.
Zo waar als de Here Jezus is opgestaan en leeft.





E       En soms, heel soms gebeurt het onvoorstelbare:
- een verlamde man staat na 40 jaar op en loopt

- Janneke Vlot - de mooiste jaren van haar leven
met pijn op bed en in de rolstoel
staat op om weer voluit vrouw, moeder en oma te zijn.


Zeg niet: dat kan niet waar zijn, da’s onmogelijk
Want wat weten wij er van
hoe lichaam en ziel, hoe het sociale en het religieuze
over en weer op elkaar inwerken?
Vier dimensies : daar is zo nog zoveel onbekend


Dr Kruithoff en de onderzoekers zijn voorzichtiger
Zij noemen het ‘medisch opmerkelijk’.
En dat is het ook.
Zij kunnen het niet verklaren.
Nog niet verklaren.
Laten we hopen dat ze er meer onderzoek naar doen
en op een dag toch een verklaring vinden.
Dan kunnen we zieken en verlamden nog beter helpen.


En is het dan geen wonder meer?
Dan is het nog steeds een wonder!

Net zo goed als elke gewone genezing een wonder is.


Want in de bijbel is een wonder niet:
iets dat niet kan en toch gebeurt
iets tegennatuurlijks.


In de bijbel is een wonder:
iets heel buitengewoons + waar nog iets meer in zit
iets heel opmerkelijks + dat ook verwijst naar God
in de bijbel is een wonder ook altijd een teken


En om dat te teken te zien, heb je geloof nodig,
Daar moet de heilige Geest je een handje bij helpen.


Maar dan, met de ogen van het geloof
zie je in die genezing van de verlamde
toch iets van een goede macht die alles draagt

van een hart dat in het verborgene voor ons klopt
van een vader in de hemelen?


En geldt dat niet ook van alle gewone genezinigen?
Voor wie gelooft komt in een geslaagde blinde darmoperatie
net zo goed Gods liefde en zorg naar voren.
Net zo goed een wonder, een teken.




F       Daarom geven we ons in vertrouwen over aan de dokters
biddend om Gods zegen, hopend op genezing
En als ze ons beter maken, danken we hen, en danken we God.


En als we niet beter worden?
Dan is dat een grote tegenvaller

Dan zeggen we
helaas, de dokters hebben ons niet kunnen helpen
Maar we zijn dan ook teleurgesteld in God
en soms liggen we een tijdlang met hem overhoop.


Maar dan moeten we doen wat Jakobus zegt
elkaar bezoeken, voor elkaar blijven bidden,
en openhartig blijven
Vast vinden we dan vroeg of laat een beetje vrede
genoeg om verder te kunnen.



En als onze tijd gekomen is vertrouwen we ons toe aan God
De God van kleine en grote wonderen
De God die redt van de dood en doet opstaan uit het graf
Onze Vader in de hemelen, dankzij Jezus Christus, onze Heer AMEN
 
terug