Ps 72 Ps 72

Mag een overheid geweld gebruiken?



A      De bijbel staat vol met verhalen over oorlog en geweld

met koningen als David en Salomo

die het al met al best goed doen

en met koningen als Herodes die

alsof het niets is alle jongetjes in Betlehem laat doden.

 

De bijbel is een politiek boek:

Je merkt het aan het verlangen naar vrede en recht

Je merkt het aan de zorg voor wie het arm hebben

en honger lijden

je merkt het aan de nadruk op een eerlijke rechtspraak

 

Geloof is nu eenmaal veel meer dan mooie verheven gedachten

er op na houden, en warme gevoelens

Geloof heeft alles te maken met het concrete, aardse leven

met armoede en rijkdom, met recht en onrecht, met oorlog en vrede.

Daarom die grote aandacht voor de koning

Wij zouden zeggen:

voor de ministers, de premier, de burgemeester en de wethouders

voor het bestuur, de regering van stad en land.

 

Wij hebben nog wel eens kritiek op de overheid.

De enorme bureaucratie

De verkokering, de registratiewoede

Bezuinigingen, Besluiten die tegenvallen

Ergernis dat het allemaal zo lang duurt

En vast is dat ook wel een beetje terecht.

 

Soms zeggen mensen dan:

ze doen maar wat

ze zijn gehecht aan het pluche

ze denken alleen maar zichzelf

ze pakken de problemen niet echt aan

 

En anderen haken zelfs helemaal af

ze bekijken het maar

ik bemoei me er niet meer mee

 

Maar dat is niet de bijbelse lijn

Daar leren we dat je moet bidden voor de overheid:
God, help de koning

help hem om een goede heerser te zijn

net zo rechtvaardig als u

 

U hoort wel: een gebed om zo'n koning is heel erg kritisch

Het is een voorbede voor een overheid die het goed doet

Een rechtvaardige overheid is blij een kerk die zo bidt

Het is een tegenbede tegen een overheid die het slecht doet

Een misdadig slechte, corrupte overheid wordt niet vrolijk

van mensen die zo bidden.

 

B       Waarom moeten we eigenlijk bidden voor koning en mininsters

voor rechters en bestuurders?

Dat is toch vooral omdat mensen met macht

zo gemakkelijk hun positie gaan misbruiken

in hun eigen voordeel.

 

We kennen de voorbeelden

De leiding van bouwvereniging Vestia

met enorme salarissen en een Maserati als auto van de zaak

En ondertussen ging de bouwvereniging voor miljarden het schip in.

Duizenden huurders zitten nu met huurverhogingen

die bij een goed bestuur niet nodig waren.

 

Mugabe die geen enkele tegenspraak duldt

Hij alleen weet wat goed is voor zijn volk.

Al 35 jaar en al evenlang steeds meer armoede

werkloosheid, honger...maar niet voor hem en zijn familie.

 

In het Midden Oosten de presidenten en koningen

niet in staat om macht te delen

De imams en ayatollahs

niet bereid om compromissen te sluiten

Ze sleuren het volk een verschrikkelijke oorlog in

Wat een geweld, wat een bloedvergieten

wat een verwoestingen

Miljoenen mensen op de vlucht.

 

Macht bederft.

Eenmaal aan de macht vergeten leiders

zo gemakkelijk wat hun taak is:

vrede in het land, welvaart voor het volk

Eenmaal aan de macht is het zo gemakkelijk

om vooral aan je zelf te denken

je familie te bevoordelen

je eigen zin door te zetten

tegenstanders op te pakken, uit te schakelen

je eigen religie dwingend op te leggen.

Het is zo verleidelijk.

En niemand die je tegen houdt.

 

Maar de gevolgen zijn verschrikkelijk

Wee het arme volk dat honger leidt

Wee de journalist die niet meer schrijven mag

Wee de vakbondsman die in de gevangenis eindigt

Wee de dissident die naar een strafkamp moet

Wee de legers die tegenover elkaar komen te staan

 

Daarom moeten we bidden voor de overheid

omdat er zoveel van afhangt

armoede of welvaart, vrijheid of verdrukking, oorlog of vrede,

En omdat het zo moeilijk is om het goed te doen

Om niet te bezwijken voor de macht.




C      Wat zullen we dan bidden voor de overheid?

Geef o God uw wetten aan de koning,

uw gerechtigheid aan de regering

Gerechtigheid – Gods gerechtigheid

Die is heel speciaal:

Die zouden we haast partijdig kunnen noemen:

juist mensen in de knel

de armen, de wees en weduw,

de daklozen gaan hem ter harte

 

En een goede regering

zal bevrijden wie arm is en om hulp roept (vs 12)

en zich ontfermen over weerlozen en armen (vs 13)

en verlossen van onderdrukking en geweld (vs 14)

In gewone taal

God, help de koning

om goed te zijn voor arme mensen

voor mensen zonder macht

zorg dat hij hun onderdrukkers doodt.

 

Dat laatste vinden wij niet zo fijn

Dat horen we liever niet.

En het is ook goed dat we liever niet

een overheid hebben die met geweld en bloedvergieten

de orde probeert te handhaven

Je kunt ook op zachtere manieren te werk gaan.

Geldboetes, gevangenisstraffen, TBS

 

Maar niet altijd.

De Jezidis op de berg, omsingeld door de ISIS barbaren

werden niet bevrijd door

met de terrorristen een kopje thee te gaan drinken.

Daar was bruut geweld voor nodig

 

En de moordenaars in Parijs leveren niet hun wapens in

na een vriendelijk praatje

en een beroep op de redelijkheid.

Dat zijn omstandigheden dat een overheid

met politie en leger en justitie keihard moet optreden

om te beschermen de burgers die zich niet verweren kunnen.

Paulus zegt het op zijn manier:

De overheid draagt het zwaard niet voor niets.

 

En daarom moeten we bidden:

dat de koning zijn grote macht

niet voor zichzelf en zijn eigen belangen gebruikt.

Zo'n overheid verdient een tegen-bede

We moeten bidden dat de koning zijn macht inzet

om op te komen voor de armen

te bevrijden die verdrukt worden

te redden die bedreigd worden.

Zo'n overheid verdient onze voor-bede




D       In Israel waren het ooit David en vooral Salomo

die zo probeerden koning te zijn

De wetten van God waren voor hen geen dode letter

Gods gerechtigheid inspireerde hen.

 

Nee, niet altijd

David ging op een dag vreselijk de mist in

toen hij het aanlegde met Batseba

en Uria liet omkomen in de oorlog.

 

Ook maar een mens, die David

Met al zijn goede voornemens en zijn grote geloof

toch onderuit gegaan.

Geen wonder dat wij huiverig zijn

voor mensen met veel macht

En maar goed dat wij om de 4 jaar

een nieuwe regering kunnen kiezen.

Want een mens al te lang aan de macht

dat gaat niet goed.

 

Toch : zoals David en Salomo koning waren

dat bracht rust in het land

de welvaart nam toe

Israel stond in aanzien bij de buurvolken

Het werd de gouden eeuw, een gezegende tijd.

Ze lieten zich inspireren door Gods wetten

Gods gerechtigheid woonde in hen.

Zij maken iets zichtbaar van de hemelse koning.

 

En sindsdien droomt Israel van koningen

in wie de gerechtigheid woont

en het zingt in Ps 72

van koningen die iets zichtbaar maken van de hemelse koning

en het verlangt naar de messiaanse koning

in wie Gods gerechtigheid volop aan het licht komt

en zorg, in aandacht voor wie zwak en klein zijn

voor wie verloren dreigen te gaan.

 

In de kerk geloven we dat Jezus

die koning, de messias is geweest...wat ging hij ver

in zijn aandacht voor zieken en eenzamen

voor armen en ontrechten

zelfs voor de allerarmsten:

zondaars die met de nek werden aangekeken

die met zichzelf niet meer konden leven

Hij heeft er zijn leven voor over.

 

Wat kregen ze het goed:

de zieken en verlamden die zich door hem lieten genezen,

de hongerenden met wie hij zijn brood deelde

de zondaars die zich lieten vergeven

Het koninkrijk der hemelen laat zich in de verte zien.




E      Het wringt natuurlijk enorm:

David, Salomo...de aardse koningen

die soms geweld moeten gebruiken

En de hemelse koning

die geen tegenstander doodde

maar zichzelf liet kruisigen.

 

Op wie moet een goede koning lijken?

Op David met zijn zwaard en vergelding

Of op Christus met zijn kruis en vergeving?

 

Heeft een volk niet allebei nodig?

Een koning die zacht is en hard kan zijn?

 

Geduld, begrip, vergeving waar dat kan

een tweede kans voor mensen die dat nodig hebben:

– de verslaafde die wil afkicken

– schuldhulpverlening voor wie teveel geld uitgaven

– de crimineel die zijn leven wil beteren

 

Maar ook een keihard optreden

van politie en leger

tegen ieder die de wapens oppakt om bloed te vergieten

– de huurmoordenaars,

– de terrorristen,

– vijandelijke soldaten

 

Een overheid die hard is en zacht ook

Een vreemde combinatie

Maar zo laat ze iets zien van God

Zijn speciale gerechtigheid komt door haar naar voren.

In haar zorg voor de armen

in haar beschermen van de weerlozen

in het handhaven van de waarden en normen

laat zich iets zien van dat andere rijk

het rijk van God

 

Om zo'n overheid kan een christen

alleen maar bidden als die er niet is

 

Voor zo'n koning kan een christen

alleen maar danken als die er wel is

 

Voor zo'n regering zal een christen blijven bidden:

Dat ze bij haar moeilijke taak

de wijsheid heeft

om te onderscheiden

wanneer ze zacht,

wanneer ze hard moet optreden.

AMEN

terug